جامعه خانواده محور

در تنوع فرهنگی و همگرائی جهانی

دکتر حسن خجسته باقر زاده

چرا وچگونه خانواده محور جامعه است؟

خانواده، علاوه بر كاركردهايي كه در جامعه شناسي براي آن در نظر گرفته مي شود، به چهار دلیل مهم، مي تواند محور فعالیت های جامعه قرارگيرد:

1.      خانواده يك "سازمان" است و از همه وي‍ژگي هاي آن برخوردار مي باشد،

2.      نقش بی بدیلي در کنترل رفتار اعضاء و بازسازی هنجارها دارد،

3.      "همسران" كه در خانواده داراي نقش مهم و اصلي هستند در پذيرش تغییرات اجتماعی و نهادینه کردن آن سهم بسياري دارند،

4.      زنان در نقش هاي خانگي (مادري، همسري و دختري)  مظهر رحمت الهی برای جامعه هستند.  از طرفی،  توسعه اقتصادي اجتماعي اكثر جوامع از جمله ايران، از غرب گرفته شده است كه یکی از مبانی اصلی آن فردگرایی و اصالت فردی است.

اين امر با ويژگي هاي خانواده گرايي يا خانواده محوري سازگار نيست و آثار منفي و البته ناخواسته آن در جامعه ايران و در ديگر جوامع و كشورها مشهود است.  همچنين، در خانواده به دلیل تفاوت های ذاتی که میان جنسیت مردان و زنان وجود دارد، زنان (همسران) کنترل روابط درونی خانواده و ارتباطات آن را در دست دارند. لذا در نظام اجتماعي براي اين دغدغه طبيعي و هميشگي بايد چاره انديشي شود همان گونه كه براي دغدغه هاي خاص مردان چاره انديشي شده است.

اگر خانواده بخواهد در جامعه نقش محوري خويش را ايفا كند، بايد فرصت ها و ويژگي هاي طبيعي و ذاتي آن؛ در عصر جديد بازشناسي شود. متأسفانه مطالعات اجتماعي طي صد سال اخير از اين امر غفلت كردند و نگاه به خانواده و اهميت آن مقهور اهميت "فرد" بيرون از خانواده شده است. و بدين ترتيب "جامعه" و "فرد" از فرصت ها و امتيازات سازمان خانواده بسيار كم بهره مند شده اند.

در جامعه ایران خانواده برای این که نقش محوری بدست آورد، ضروریست:

1.      خانواده به صورت يك سازمان و نقش زنان در برنامه ريزي ها مورد توجه كامل قرار بگيرد 

2.      خانواده محور توسعه اجتماعي، اقتصادي باشد

3.      خانواده به مثابه چارچوبي براي حل مسائل اجتماعي مورد نظر واقع شود.  

منبع : سایت دکتر حسن خجسته باقرزاده